Warsaw Business Guide - logo

NAUKA INNOWACJE BIZNES

 

„Z dumą i radością informujemy, że NCBR zakończyło ocenę formalno-merytoryczną wniosków złożonych w odpowiedzi na konkurs nr POWR.03.02.00-IP.08-00-DOK/17 na Interdyscyplinarne Programy Studiów Doktoranckich, w ramach Działania 3.2 Studia Doktoranckie, Oś III Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 i Instytut Slawistyki PAN uzyskał ocenę pozytywną, dot. Interdyscyplinarnych doktoranckich studiów humanistycznych: pogranicza, mniejszości, migracji w perspektywie socjolingwistycznej.”

- Prof. dr hab. Anna Zielińska

 

 

Mariusz Blimel: Kiedy powstał Instytut Slawistyki PAN oraz  z jakiego obszaru prowadzone są badania w Instytucie?

 

prof. Anna Zielińska, fot. zasoby własne

Prof. dr hab. Anna Zielińska, Dyrektor IS PAN.: Instytut Slawistyki PAN (IS PAN) działa od 1954 roku i jest jednostką naukową, w której prowadzone są badania z zakresu językoznawstwa, literaturoznawstwa, kulturoznawstwa, historii, etnologii i socjologii.

W ramach Studium Doktoranckiego Instytut prowadzi również działalność dydaktyczną. Instytut posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora w zakresie językoznawstwa i kulturoznawstwa, a także stopnia doktora habilitowanego w zakresie językoznawstwa. W 2017 roku Komisja Europejska przyznała Instytutowi Slawistyki prestiżowe logo HR Excellence in Research.

M.B.: Jaką kategorię posiada IS PAN?

A.Z.: Całokształt działalności Instytutu został oceniony w przeprowadzanym przez MNiSW rankingu jednostek naukowych bardzo wysoko – kategoria A. Chciałabym podkreślić, iż Instytut posiada potencjał naukowy, dzięki któremu powinniśmy uzyskać kategorię A+ podczas kolejnej ewaluacji. Działalność i program badawczy Instytutu koncentrują się na obszarach stanowiących najważniejsze wyzwania dla współczesnej humanistyki, mających kluczowe znaczenie dla rozwoju świadomości społecznej, a także dla ochrony kultury narodowej, zarówno materialnej, jak i duchowej.

M.B.: Co, Pani zdaniem, należy poprawić w Instytucie?

A.Z.: Należy pracować nad kulturą publikowania. W naukach ścisłych wiadomo jest, że wyniki badań trzeba publikować w czasopismach o randze światowej, natomiast w naukach humanistycznych to nie jest takie proste. W przypadku humanistów pojawiają się bariery mentalne, dlatego konieczne są środki motywujące do publikowania w bardzo dobrych czasopismach, aby nasze osiągnięcia były widoczne w świecie. W Instytucie wspieramy tłumaczenia na język angielski artykułów do czasopism zagranicznych, dzięki czemu wiele osób zamieszcza artykuły zarówno w europejskich, jak i amerykańskich czasopismach. Niemniej jednak istnieje jeszcze grupa osób, która uważa, że nie ma potrzeby publikowania w języku angielskim w czasopismach o światowym zasięgu, ponieważ artykuły dotyczą polskiej tematyki. W takich przypadkach trzeba znaleźć mądre rozwiązanie i kompromis. Ważnym elementem są granty, jakie pozyskujemy na tłumaczenie naszych monografii, gdyż książki są najważniejszymi dziełami dla humanisty. Przykładem jest zakończony grant, dzięki któremu zostało opublikowanych sześć monografii naszych pracowników. Monografie są dostępne bez żadnych ograniczeń w repozytorium Instytutu iReteslaw. Obecnie realizujemy kolejny grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, dzięki któremu zostaną przetłumaczone i opublikowane następne książki. Są to monografie:  Ewy Masłowskiej „Ludowe stereotypy obcowania świata i zaświatów w języku i w kulturze polskiej”, Ewy Golachowskiej „Jak mówić do Pana Boga? Wielojęzyczność katolików na Białorusi na przełomie XX i XIX wieku”. Te trzy książki są tłumaczone na język angielski. Książka Jolanty Żyndul  „Kłamstwo krwi. Legenda mordu rytualnego w XIX i XX wieku na ziemiach polskich”, oraz mojego autorstwa „Mowa pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim” – na język niemiecki. Wszystkie te pozycje zostaną wydane w wydawnictwie Peter Lang. W tymże wydawnictwie została już opublikowana przetłumaczona na język angielski książka Joanny Tokarskiej-Bakir „Pogrom Cries – Essays on Polish-Jewish History, 1939-1946”.

W tym miejscu chciałabym złożyć podziękowania dla Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego za organizowanie konkursu na realizację projektów w Narodowym Programie Rozwoju Humanistyki – „Uniwersalia”. Zależy nam bardzo, aby konkurs „Uniwersalia” został utrzymany, gdyż pozwala na tłumaczenia naszych prac na obce języki, czego efektem jest obecność IS PAN w świecie.

M.B.: Co oznacza slawistyka, czym ona jest?

A.Z.: Slawistyka jest interdyscyplinarnym geograficznie i kulturowo zdefiniowanym polem badawczym. Slawistyka jest międzynarodowa, o czym stanowią instytuty slawistyczne zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych. Nasz Instytut należy do największych w świecie. Obejmujemy badaniami całą Słowiańszczyznę, co rzadko zdarza się na slawistykach uniwersyteckich, z perspektywy interdyscyplinarnej, a także międzydziedzinowej, o czym świadczą tematy projektów, wymienionych poniżej. Badamy także związki z krajami sąsiadującymi, np. prowadzimy badania lituanistyczne, a także związki bałtosłowiańskie są przedmiotem naszych zainteresowań badawczych.

M.B.: Instytut Slawistyki PAN jest jednym z pięciu instytutów PAN, które znalazły się w gronie laureatów konkursu BEETHOVEN 2, proszę w skrócie opowiedzieć o tym projekcie.

A.Z.:  BEETHOVEN 2 jest konkursem organizowanym przez Narodowe Centrum Nauki we współpracy z Niemiecką Wspólnotą Badawczą (Deutsche Forschungsgemeinschaft; DFG). Jestem kierownikiem polskiego zespołu, w skład którego wchodzą: dr Barbara Jańczak z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, dr Anna Jorroch z Uniwersytetu Warszawskiego, dr hab. Felicja Księżyk z Uniwersytetu Opolskiego. Kierownikiem niemieckiego zespołu jest prof. Björn Hansen z Instytutu Slawistyki Uniwersytetu w Ratyzbonie. W skład niemieckiego zespołu wchodzą: mgr Izabella Błaszczyk z Uniwersytetu w Ratyzbonie, prof. Marek Nekula z Uniwersytetu w Ratyzbonie, prof. Sandra Birzer z Uniwersytetu w Innsbrucku (konsultant), prof. Bernhard Brehmer z Uniwersytetu w Greifswaldzie (konsultant). Slawiści i germaniści z Polski i Niemiec będą wspólnie realizować projekt: „Pokoleniowe zróżnicowanie języka: zmiany morfosyntaktyczne wywołane przez polsko-niemiecki kontakt językowy w mowie osób dwujęzycznych”. Celem projektu jest zintegrowany opis bilingwizmu w Polsce i w Niemczech, uwzględniający aspekty lingwistyczne, jak i socjolingwistyczne. Efektem będzie korpus językowy polsko-niemieckiego bilingwizmu dostępny on-line oraz publikacje.

M.B.: Jakie znaczenie dla rozwoju Instytutu Slawistyki ma projekt BEETHOVEN 2?

A.Z.: BEETHOVEN 2 jest dużym sukcesem obu instytutów, zarówno Instytutu Slawistyki PAN, jak i Instytutu Slawistyki Uniwersytetu w Ratyzbonie, gdyż jest to grant bardzo trudny do uzyskania. Wniosek oceniany jest przez pięciu recenzentów z różnych krajów Europy i przyznano tylko piętnaście grantów w zakresie nauk humanistycznych i społecznych. Przez trzy lata będziemy wspólnie prowadzić badania i publikować, tak więc otwiera się przed naszym Instytutem nowa perspektywa współpracy międzynarodowej. W ramach grantu przewidziane są spotkania zespołów, zarówno w naszym Instytucie, jak i w Instytucie Slawistyki w Niemczech, dzięki którym lepiej poznamy nasze metody badawcze. W ramach tego projektu przeprowadzimy badania terenowe, podczas których będziemy nagrywać wypowiedzi osób dwujęzycznych w Polsce i Niemczech. Jest to grant slawistyczno-germanistyczny, ponieważ biorą w nim udział slawiści i germaniści z obu krajów. W obu zespołach będą pracowali młodzi naukowcy. W ramach projektu planowane są dodatkowe zatrudnienia w obu zespołach. W naszym Instytucie przeprowadzamy konkurs na stanowisko post-doca. Natomiast w Instytucie w Niemczech przewidziane są stanowiska dla doktorantów. Głównym celem jest zbadanie, czy zmiany morfosyntaktyczne wywołane przez polsko-niemiecki kontakt językowy w mowie osób dwujęzycznych są zróżnicowane pokoleniowo. Będziemy badać dwa pokolenia: najstarsze w Polsce – to osoby, które pozostały na terenie zachodnich ziem jeszcze od czasów przedwojennych, oraz średnie pokolenie, które wyemigrowało do Niemiec, przy czym naszym założeniem jest, aby osoby badane w Niemczech miały związki rodzinne w Polsce, aby pochodziły z tych samych obszarów badanych w Polsce. W pracach na temat bilingwizmu podkreślany jest często wpływ czynników pozajęzykowych na realizację języka. Zagadnienie to nie zostało jednak zbadane empirycznie. Zamierzamy tego dokonać, na podstawie badania konstrukcji gramatycznych zarówno w języku polskim, jak i niemieckim. Z jednej strony będziemy badać biografie językowe, czyli jak rozwija się dwujęzyczność poszczególnych osób, a z drugiej strony będziemy badać to, jak one mówią.

M.B.: Jakie jeszcze ważne projekty realizowane są w  IS PAN?

A.Z.: O pozycji Instytutu Slawistyki PAN w świecie świadczy realizacja międzynarodowego projektu EUROJOS („Językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów na tle porównawczym”). Jest to, kierowany przez prof. Jerzego Bartmińskiego, wieloetapowy, wciąż rozwijający się projekt. Celem jest rozwijanie badań porównawczych nad językowym obrazem świata w skali europejskiej i światowej. Projekt zakłada prowadzenie paralelnych analiz semantycznych na materiale wszystkich języków słowiańskich (a także wybranych innych), z intencją dokonywania porównań międzyjęzykowych i międzykulturowych. W pracach projektu EUROJOS uczestniczyło 76 uczonych, a w pracach konwersatorium EUROJOS – 163. Część badań, lata 2012 - 2015, była finansowana z afiliowanego w Instytucie Slawistyki PAN grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki pn. Metody analizy językowego obrazu świata (JOS) w kontekście badań porównawczych”. Jego efektem są tomy Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów. W 2015 roku ukazał się tom 1. Leksykonu, dom, w 2016 r. tom 2.  praca. Kolejne  tomy przynoszą opracowania pojęć Europa, honor, wolność.

Nowatorskim projektem bałkanistycznym jest grant kierowany przez prof. Grażynę Szwat-Gyłybową „Idee wędrowne na słowiańskich Bałkanach (XVII-XX w.)” wykonywany przez międzynarodowy zespół badaczy. Tytułowe „idee wędrowne” są rozumiane metaforycznie, w perspektywie problematyki tzw. przepływów kulturowych. Refleksja o nich odbywa się za pośrednictwem 27 pojęć o charakterze społeczno-politycznym. Standardowe hasło ukazuje  najpierw znaczenie źródłowe danego pojęcia (np. „postęp”), z uwzględnieniem zarówno ujęcia zachodniego, jak i kultur-pośredników (Rosja, Grecja, Imperium Osmańskie), a następnie – znaczenia wykreowane na gruncie kultur lokalnych: bośniackiej, bułgarskiej, chorwackiej, czarnogórskiej, macedońskiej, serbskiej i słoweńskiej

Instytut Slawistyki PAN jest jednym z najstarszych instytutów, posiadającym markę w świecie naukowym. Powstają u nas dzieła o fundamentalnym znaczeniu dla slawistyki światowej, m.in. „Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian. Seria grecka” Projekt miał na celu zebranie najważniejszych źródeł w języku starogreckim, odnoszących się do najstarszej historii Słowian. Początki projektu sięgają drugiej połowy lat 70-tych, gdy Wincenty Swoboda i Alina Brzóstkowska rozpoczęli pracę nad tomem obejmującym pisarzy z V-X wieku. Został on opublikowany w 1989 r. Następnie ukazały się jeszcze cztery tomy (ostatni, z. 6, w 2013 r.: „Pisarze wieku XI”), prezentujące teksty bizantyńskie. Obecnie trwają prace nad tomem pierwszym, mającym obejmować antyczne (do VI w.) wzmianki o terytoriach później zamieszkałych przez ludność słowiańską. Dostarczą one komentowane tłumaczenia fragmentów fundamentalnych prac historiografii (np. Herodot z Halikarnasu) i geografii greckiej (np. Klaudiusz Ptolemeusz z Aleksandrii), które po raz pierwszy w dziejach opisują Europę Środkową i Wschodnią. Informacje w nich zawarte są bardzo ważne w dyskusji nad etnogenezą Słowian. Niedawno ukazał się tom „Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian. Seria łacińska, t. 1: Starożytność. Pisarze najdawniejsi”, w przekładzie i opracowaniu Anny Kotłowskiej i Ryszarda Grzesika, dostępnym w wersji elektronicznej. Monografia jest wynikiem grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki MNiSW, kierowanego przez prof. Ryszarda Grzesika, realizowanego w latach 2012-2016. Ta publikacja ma wielkie znaczenie dla rozwoju nauki, kultury i dziedzictwa narodowego, szczególnie dla badań nad cywilizacją europejską. Tom gromadzi przekazy historyków rzymskich, z granicą twórczości wyznaczoną na koniec IV w. n.e. Ekscerpty podane są w wersji oryginalnej i w polskim przekładzie, nieraz pierwszym w historii. Zespół profesora Ryszarda Grzesika rozpoczyna kolejny projekt „Testimonia najdawniejszych dziejów Słowian. Seria łacińska, t. 3. Źródła węgierskie”. Dzieła publikujemy on-line, dzięki czemu są dostępne dla naukowców z całego świata, w iReteslaw – internetowym repozytorium tekstów slawistycznych. Kolejnym sztandarowym dziełem Instytutu Slawistyki PAN jest „Słownik prasłowiański”. Obecnie jest opracowywany dzięki grantom z Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Zespołem opracowującym hasła słownikowe kieruje prof. Mariola Jakubowicz. Jest to dzieło wykraczające poza badania jednego języka, opiera się na badaniach wszystkich języków słowiańskich w celu dojścia do rekonstrukcji form prasłowiańskich. Słownik prasłowiański również będzie dostępny on-line. Wspomnę jeszcze o kończącym się wkrótce projekcie polsko-ukraińskiego zespołu kierowanego przez prof. Helenę Krasowską „Mowa polska na Bukowinie Karpackiej.  Dokumentacja zanikającego dziedzictwa Narodowego”, którego celem jest ochrona ginącego dziedzictwa duchowego Polaków z historycznej Bukowiny (pogranicze ukraińsko-rumuńskie).

M.B.: Instytut Slawistyki PAN jest członkiem dwóch potężnych konsorcjów międzynarodowych, proszę o nich powiedzieć.

A.Z.: Jesteśmy członkiem ogólnoeuropejskiej infrastruktury naukowej CLARIN ERIC („Common Language Resources and Technology Infrastructure” „European Research Infrastructure Consortium”), stawiającej sobie za cel konsolidację i udostępnianie zasobów, narzędzi językowych oraz usług sieciowych dla wszystkich języków europejskich w ramach jednej wspólnej infrastruktury badawczej, stanowiącej warsztat pracy naukowców z nauk społecznych i humanistycznych. CLARIN ERIC jest jednym z najlepiej ocenianych przez Komisję Europejską i środowisko naukowe infrastruktur ESFRI (European Strategy Forum on Research Infrastructures”). Struktura CLARIN ERIC ma charakter federacyjny. Obecnie konsorcjum liczy 19 członków, Francja i Wielka Brytania współpracuje na prawach obserwatora. Do certyfikowanych centrów zalicza się również centra utrzymywane w USA i Hiszpanii. Polską infrastrukturę CLARIN ERIC tworzą: Politechnika Wrocławska, Instytut Slawistyki PAN, Instytut Podstaw Informatyki PAN, Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Wrocławski. Członkowie zespołu CLARIN-PL z Instytutu Slawistyki PAN w latach 2013-2016 opracowali wielojęzyczne bazy tekstów współczesnych dla języków: polskiego, bułgarskiego, litewskiego i rosyjskiego, udostępnione w cyfrowym repozytorium DSpace Clarin-PL. Od VII 2016 r. opracowują rozszerzoną wersję wielojęzycznych anotowanych korpusów z językiem polskim jako językiem scalającym wszystkie korpusy (polsko-rosyjski, polsko-litewski, polsko-bułgarski, polsko-ukraiński). Do opracowywanych zasobów włączane będą języki: białoruski, łotewski, niemiecki. Korpusy językowe to nie tylko laboratorium pracy naukowców z nauk społecznych i humanistycznych, ale także niezbędne zasoby szeroko wykorzystywane w automatycznym tłumaczeniu tekstów, czyli znajdują praktyczne zastosowanie, co jest bardzo ważne. Mamy więc w tym przypadku bezpośrednie przełożenie nauki na biznes. Ten projekt bardzo dobrze się rozwija i jesteśmy z niego dumni! Członkowie zespołu CLARIN-PL z naszego Instytutu organizują konferencje naukowe, prezentują swoje prace na międzynarodowych kongresach i konferencjach, publikują w czasopismach punktowanych w języku angielskim. Głównym celem zespołu Instytutu Slawistyki PAN, kierowanego przez prof. Romana Roszkę, na najbliższe lata to dalsza rozbudowa, budowa i integracja zasobów wielojęzycznych, takich jak wielojęzyczne korpusy, słowniki, pamięci tłumaczeniowe, glosariusze, gramatyki z zasobami światowymi.

Drugim międzynarodowym konsorcjum naukowym, do którego należy Instytut, jest DARIAH-PL, część konsorcjum europejskiego DARIAH-EU. O szczególnej pozycji międzynarodowej Instytutu Slawistyki PAN świadczy pozycja lidera grupy „Cyfrowa slawistyka” w tymże konsorcjum. Grupa „Cyfrowa slawistyka”, kierowana przez dr Pawła Kowalskiego,  została powołana w 2016 roku przez członków Centrum Slawistycznej Informacji Naukowej w Instytucie Slawistyki PAN. Celem jest rozwój i efektywne wykorzystanie zintegrowanej krajowej i europejskiej przestrzeni badawczej, obejmującej infrastrukturę badawczą (w tym informatyczną) w badaniach w zakresie językoznawstwa slawistycznego i dyscyplin pokrewnych. Uczestnikami grupy są naukowcy z polskich i zagranicznych placówek naukowych: Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego, Instytutu Badań Literackich PAN, Instytutu Języka Czeskiego Akademii Nauk Republiki Czeskiej w Pradze, Instytutu Języka Ukraińskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie, Instytutu Słowianoznawstwa Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie, Uniwersytetu im. M.W. Łomonosowa w Moskwie, Centrum Badań nad Kulturą, Literaturą i Językiem Narodowej Akademii Nauk Białorusi w Mińsku, Uniwersytetu w Zagrzebiu, Uniwersytetu w Mariborze. Humaniści współpracują z informatykami z Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW oraz Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego. W  Instytucie Slawistyki PAN realizowane są dwa międzynarodowe projekty cyfrowe: bibliograficzna baza danych światowego językoznawstwa slawistycznego (www.iSybislaw.ispan.waw.pl) oraz repozytorium tekstów slawistycznych  (www.iReteslaw.ispan.waw.pl). Oba projekty zostały zgłoszone jako wkład in-kind grupy roboczej „Cyfrowa slawistyka” do konsorcjum DARIAH-PL i DARIAH-EU.

Chciałabym podkreślić, iż w przypadku powyższych projektów, bardzo ważna jest współpraca międzydziedzinowa (nie tylko interdyscyplinarna), ponieważ w tych projektach współpracują językoznawcy z informatykami i matematykami; dziedzina nauk humanistycznych współpracuje z dziedziną nauk ścisłych.

M.B.: Jak ocenia Pani działalność wydawniczą IS PAN?

A.Z.: Instytut jest liderem wśród naukowych placówek humanistycznych na świecie w wydawaniu czasopism w otwartym dostępie, o czym świadczy osiem wysoko punktowanych czasopism naukowych publikowanych przez IS PAN w otwartym dostępie na platformie ISS PAS Journals typu Open Journal Systems. Zajmujemy wysoką międzynarodową pozycję w upowszechnianiu nauki. Nasze czasopisma spełniają światowe standardy, co potwierdza członkostwo w organizacji Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) i w stowarzyszeniu Commitee on Publication Ethics (COPE). Od 2014 r. czasopisma publikowane są wyłącznie w otwartym dostępie: e, na wolnej licencji CC BY 3.0 PL. Jest to wynik projektu „Polskie czasopisma slawistyczne online. Wdrożenie innowacyjnego systemu pracy i oprogramowania Open Journal Systems” (2013-2014), finansowanego w ramach programu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego INDEX PLUS. Jak wspomniałam, Instytut wydaje 8 czasopism naukowych: 7 roczników: Acta Baltico-Slavica, Cognitive Studies|Études cognitives, Colloquia Humanistica, Slavia Meridionalis, Sprawy Narodowościowe. Seria nowa, Studia Litteraria et Historica, Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, i co ważne, półrocznik Adeptus, przeznaczony dla młodych naukowców. Cognitive Studies|Études cognitives i Colloquia Humanistica wydawane są w języku angielskim. Od 2016 r. Adeptus i Studia Litteraria et Historica ukazują się w dwóch wersjach językowych: polskiej  i angielskiej. Wszystkie nasze czasopisma figurują w European Reference Index for the Humanities Plus (ERIH PLUS); wszystkie notowane są m.in. w bazach CEEOL (Central and Eastern European Online Library), CEJSH (Central European Journal of Social Sciences and Humanities), DOAJ (Directory of Open Access Journals), EBSCO, WorldCat, a Acta Baltico-Slavica, Colloquia Humanistica, Slavia Meridionalis oraz Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej też w bazie SCOPUS. Czasopismo Adeptus jako pierwsze w Instytucie zostało włączone do bazy Emerging Sources Citation Index (ESCI), wchodzącej w skład tzw. Web of Science Core Collection.

W najbliższym czasie będziemy aplikować z naszymi książkami do międzynarodowych baz indeksacyjnych: Directory of Open Access Books oraz do bazy SCOPUS. Obecnie publikujemy książki w czterech seriach wydawniczych, tj. Język na Pograniczach, Literatura na Pograniczach, Kultura na Pograniczach, Prace Slawistyczne: Slavica. Nasze prace wydawane są niemal wyłącznie w wersji elektronicznej, w otwartym  dostępie na licencjach Creative Commons, w repozytorium iReteslaw. Mam nadzieję, że nasze wydawnictwo zostanie uznane za prestiżowe w nowo zapowiedzianej liście wydawnictw.

Chciałabym jeszcze podkreślić, iż w naszym Instytucie działa Biblioteka im. Zdzisława Stiebera, udostępniająca najbogatsze zbiory slawistyczne w Polsce, może nawet w Europie. Potężna część zbiorów jest udostępniona on-line dzięki projektowi Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych. Biblioteka znajduje się na terenie kampusu głównego Uniwersytetu Warszawskiego, tak więc służy całemu środowisku naukowemu.

M.B.: Jak przebiega współpraca międzynarodowa?

A.Z.: Instytut Slawistyki PAN jest liderem współpracy międzynarodowej. Pracownicy Instytutu Slawistyki PAN od wielu lat współpracują z badaczami z zagranicy nad projektami naukowymi. Efektem współpracy są dwustronne wymiany badawcze oraz wspólne projekty grantowe. Naukowcy z Instytutu Slawistyki PAN korzystają także z zaproszeń zagranicznych instytucji naukowych, a podczas licznych wyjazdów wygłaszają gościnne wykłady. W 2017 roku nasi pracownicy wygłosili ponad 20 wykładów, w państwach europejskich i w Stanach Zjednoczonych oraz w Japonii. Międzynarodowa współpraca naukowa odbywa się na podstawie protokołów o współpracy między PAN a zagranicznymi akademiami i innymi placówkami naukowymi. Obecnie w Instytucie Slawistyki realizowanych jest 27 projektów naukowych z badaczami z 13 krajów: Białorusi, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Litwy, Łotwy, Macedonii, Mołdawii, Rumunii, Słowacji, Ukrainy, Węgier, Włoch.

Jesteśmy obecni na konferencjach i kongresach zagranicznych. W 2017 r. uczestniczyliśmy w międzynarodowej, corocznej konferencji stowarzyszenia The American Association of Teachers of Slavic and East European Languages (ASEEES) w Chicago oraz w konferencji The Association for Slavic, East European and Eurasian Studies (ASEEES) w Chicago. W sierpniu 2018 roku odbędzie się XVI Międzynarodowy Kongres Slawistów w Belgradzie. Kilkunastu pracowników Instytutu zakwalifikowało się na kongres, na którym będziemy prezentować nasze badania.

M.B.: Jak przebiega działalność edukacyjna?

A.Z.: Od 2001 roku prowadzimy studia doktoranckie, mamy dwudziestu doktorantów z różnych krajów Europy, przede wszystkich są to osoby z krajów słowiańskich, z Ukrainy i Białorusi. Są to wybitni, młodzi naukowcy, którzy nie mają możliwości prowadzania badań w rodzimych krajach. Pozyskujemy także granty dydaktyczne. Obecnie realizowany jest grant „Patterns Lectures” prof. Nicole Dołowy-Rybińskiej i dr Anny Zawadzkiej, w ramach którego prowadzony jest kurs pn. The interdependencies between dominant-minority group discurses in Central-Eastern Europe after 1989. A critical approach. Jest to już drugi kurs zaproponowany przez badaczki z naszego Instytutu, który został doceniony i dofinansowany przez ERSTE STIFTUNG. Dzięki tym grantom możemy zapraszać na wykłady naukowców z całego świata.

Przewiduję istotny rozwój IS PAN w obszarze dydaktyki po wejściu w życie Ustawy 2.0. Planujemy utworzenie szkoły doktorskiej we współpracy z innymi instytutami humanistycznymi PAN. Nie wykluczamy także współpracy z uczelniami. Jestem przekonana, że byłaby to znakomita interdyscyplinarna szkoła doktorska. Właśnie otrzymaliśmy grant POWER na prowadzenie interdyscyplinarnych studiów doktoranckich. Doktoranci w naszym Instytucie stanowią bardzo ważną część życia naukowego, mają dużo osiągnięć naukowych i publikacji. Instytut finansuje także doktorantom wyjazdy na zagraniczne kongresy i konferencje. Prowadzimy program Erasmus plus, w ramach którego podpisaliśmy sześć umów z uczelniami w Niemczech, Francji i Chorwacji.

M.B.: Znajdujemy się w małym mieszkaniu, przy ulicy Bartoszewicza w Warszawie,  głównej siedzibie Instytutu. Czy tak szeroka, międzynarodowa działalność, jaką Państwo prowadzicie, odbywa się właśnie w tym miejscu?

A.Z.: Tak. Nasza sytuacja lokalowa jest rozpaczliwa, ponieważ w małym mieszkaniu, stanowiącym siedzibę Instytutu Slawistyki PAN, przyjmujemy kilkudziesięciu rocznie naukowców z całego świata. Kierowałam prośby do prezesa PAN, prof. Jerzego Duszyńskiego o pomoc w rozwiązaniu problemu lokalowego oraz wystąpiłam z inicjatywą wyremontowania części kamienicy przy ulicy Jaracza w Warszawie, która mogłaby stanowić reprezentacyjną siedzibę Instytutu, adekwatną do jego rangi w świecie. Jednakże, jak dotychczas, nie mamy pozytywnej odpowiedzi w tej sprawie. Spodziewam się pomocy ze strony władz PAN, gdyż kwestie lokalowe są szalenie ważne dla dalszego rozwoju Instytutu. Przykładem jest fakt, iż moglibyśmy współpracować z Instytutem Maxa Plancka, ale jednym z wymogów konkursowych, jest posiadanie odpowiedniej wielkości powierzchni. W mieszkaniu, w którym prowadzimy działalność znajduje się administracja, gabinet dyrekcji, sekretariat, kadry, księgowość, pięcioosobowy zespół młodych, doskonale wykształconych osób, które pomagają naukowcom zdobywać, a następnie realizować granty.

M.B.: Jaki, Pani zdaniem, jest przepis na sukces w nauce w Polsce?

A.Z.: Pierwszą ważną sprawą jest stabilizacja finansowa pracowników nauki, której obecnie brakuje w humanistyce, przynajmniej w instytutach PAN. Drugą ważną rzeczą jest wolność badań. Naukowcy muszą samodzielnie kształtować programy badawcze, ponieważ nie będą potrafili zajmować się tematami narzuconym z góry. Badania naukowe rozwijają się wówczas, gdy panuje wolność. Przykładem są badania prowadzone przez mnie w województwie lubuskim. Podczas badań dotarłam do osób dwujęzycznych polsko-niemieckich, następnie zapragnęłam pogłębić temat i wystąpiłam o grant Beethoven, dzięki któremu nawiązałam kontakty z naukowcami niemieckimi. Gdybym nie rozpoczęła badań w województwie lubuskim, nikt nie podsunąłby mi pomysłu. Zapewnienie naukowcom stabilizacji finansowej, zmniejszenie biurokracji, stwarzanie możliwości wyjazdów za granicę i co ważne - powrotów to zaledwie kilka czynników, które warunkują sukces w nauce w Polsce. W Instytucie Slawistyki PAN, jak wspominałam powyżej, posiadamy zespół obsługujący granty. Uważam, że naukowcy w Polsce osiągaliby więcej sukcesów, gdyby powstały lokalne centra, zajmujące się pomocą księgową i prawną przy obsłudze grantów krajowych i europejskich. Obecnie wiele problemów związanych z grantami rozwiązujemy we własnym zakresie. Stworzenie centrów przy wydziałach PAN-u byłoby znakomitym rozwiązaniem i ogromnym wsparciem.

M.B.: Dziękuję za rozmowę i życzę sukcesów.

   

W Instytucie prowadzone są badania w następujących obszarach:

• Kulturowe dziedzictwo Słowiańszczyzny. Badania diachroniczne.
• Tożsamości narodowe i regionalne Słowian (mity, idee, pamięć zbiorowa).
• Wielokulturowość, kontakty i pogranicza językowo-kulturowe. Mniejszości (językowe, etniczne, religijne).
• Językowy obraz świata.
• Slawistyczne językoznawstwo synchroniczne: badania konfrontatywne, semantyka, kognitywizm, lingwistyka korpusowa.
• Badania slawistyczne na świecie. Slawistyczna informacja naukowa.

Wybrane projekty w Instytucie Slawistyki PAN

Kierownik projektu: † dr hab. Elżbieta Kędelska, prof. IS PAN, od XII 2014 r. dr Lucyna Jankowiak. Tytuł projektu: Słownik Bartłomieja z Bydgoszczy (z lat 1532 i 1534) – wersja polsko-łacińska. Okres realizacji: 2012-2018.

Kierownik projektu: dr hab. Nicole Dołowy-Rybińska. Tytuł projektu: Kontakt języków i konflikt kultur. Zdobywanie kompetencji językowych i tworzenie się tożsamości kulturowej na przykładzie uczniów Łużyckiego Gimnazjum w Budziszynie (Łużyce Górne).Okres realizacji: 2017-2020. Konkurs: OPUS, NCN.

streszczenie projektu. 

Kierownik projektu: prof. dr hab. Irena Natalia Sawicka. Tytuł projektu: Miejsce fonetyki macedońskiej w ramach słowiańskiego i  bałkańskiego areału językowego. Okres realizacji: 2013-2017. Konkurs: HARMONIA, NCN.

Kierownik projektu: prof. dr hab. Małgorzata Korytkowska. Tytuł projektu: Właściwości składniowe czasowników jako baza ich zintegrowanego opisu leksykograficznego (w perspektywie konfrontatywnej polsko-bułgarsko-rosyjskiej). Okres realizacji: 2014-2017. Konkurs: OPUS, NCN.

Kierownik projektu: dr Katarzyna Glinianowicz. Tytuł projektu: Wiedza-władza-rozkosz. Seksualność w polskiej i ukraińskiej prozie galicyjskiej przełomu XIX i XX wieku. Okres realizacji: 2016-2019. Konkurs: FUGA, NCN. streszczenie projektu.

Kierownik projektu: prof. dr hab. Wojciech Burszta. Etnografia pamięci PRL-u. Kultura codzienności Polski powojennej 1956-1989. Okres realizacji: 2017-2020. Konkurs: OPUS, NCN. streszczenie projektu.

Kierownik projektu: dr hab. Katarzyna Wrzesińska, prof. IS PAN. Tytuł projektu: Kategoria "rasy" w myśli polskiej do 1918 roku. Źródła - wyobrażenia - konteksty. Okres realizacji: 2017-2020. Konkurs: OPUS, NCN. streszczenie projektu.

http://ispan.waw.pl

nauka innowacje biznes

  • logo na www Wydzia Chemii UJ 
  • wat 75 
  • logo wcy na www png
  • LOGO 55 lecie na www
  • wczt uam
  • IEn logo kopia
  • iitd pan
  • imol pan
  • sco kielce
  • 70 lecie wmw upp
  • wmw upp
  • IGSMiE logo PL CMYK
  • UP logo

 

 

Kontakt

Newsletter

Get latest updates and offers.
Poland Business Guide 2024