Obszar badań:

Laboratorium Uranowo-Torowe ING PAN jest jednym z wiodących w Polsce i Europie Środkowej zespołów badawczych pracujących w zakresie wykorzystania krótkożyciowych izotopów promieniotwórczych w dziedzinie geochronologii i rekonstrukcji paleośrodowiskowych. Prowadzimy zarówno prace metodyczne, mające na celu doskonalenie stosowanych metod pomiarowych i obliczeniowych, jak i prace aplikacyjne. W tych ostatnich skupiamy się na budowie chronologii profili osadów jeziornych i jaskiniowych, rekonstrukcjach paleoklimatycznych i paleoekologicznych oraz ocenie wpływu działalności człowieka na środowisko przyrodnicze. Badania prowadzimy przede wszystkim na terenie Europy Środkowej a także w rejonach polarnych i alpejskich. Ważnym aspektem prac zespołu jest doskonalenie metod analizy danych i opracowanie narzędzi statystycznych wykorzystywanych w korelacji zapisów izotopowych i modelowaniu zależności wiek-głębokość w profilach skał i osadów.

Przykładowe projekty:

„Weryfikacja przydatności agregatów sadzy do datowania metodą radiowęglową i badań składu izotopowego węgla”.

„Rekonstrukcja warunków paleośrodowiskowych w oparciu o nacieki jaskiniowe dla północnych i południowych Karpat dla interglacjału eemskiego i początku Vistulianu”.

„Warunki paleoklimatyczne w czasie MIS 7 i 6 w Tatrach i Niżnych Tatrach na podstawie badań izotopowych nacieków jaskiniowych”.

„Ewolucja i wiek rzeźby Zachodnich Karpat Wewnętrznych w oparciu o kompleksowe badania jaskiń (morfologii jaskiń, aktywności neo-tektonicznej i wieku osadów jaskiniowych)”.

„Skład izotopowy chityny bezkręgowców wodnych jako narzędzie do określenia procesów mających wpływ na ekosystemy jezior górskich”.

Osiągnięcia zespołu:

Do najważniejszych osiągnięć zespołu w ostatnim czasie należy m.in. datowanie wieku kolonizacji przez awifaunę poszczególnych odcinków wybrzeża fiordu Hornsund na Spitsbergenie, wykazanie braku występowanie erozji wgłębnej w głównych dolinach tatrzańskich w trakcie ostatnich 300 tys. lat, rekonstrukcja warunków klimatycznych w plejstocenie i holocenie Europy Środkowej w oparciu o zapisy izotopowe z nacieków jaskiniowych, czy zbadanie stopnia zanieczyszczenia mikroplastikiem wód i osadów na warszawskim odcinku doliny Wisły. Zespół laboratorium opracował też nowatorską metodykę datowania kości i zębów kręgowców z wykorzystaniem metody uranowo-torowej i zaproponował krytyczne podejście do datowania niektórych szczątków organicznych metodą radiowęglową.

Aparatura/oprogramowanie:

Laboratorium dysponuje szerokim wachlarzem instrumentów pomiarowych, w tym spektrometry cząstek alfa, beta i promieniowania gamma, oraz wysokorozdzielczy spektrometr masowy ICP-MS. Posiadamy zaplecze do preparatyki większości rodzajów próbek (wód, gleb, skał i osadów) także w warunkach podwyższonej czystości. Do analizy danych w dużym stopniu wykorzystujemy autorskie oprogramowanie opracowane przez członków zespół.

Współpraca:

Laboratorium Uranowo-Torowe prowadzi współpracę z szeregiem jednostek krajowych w kraju i zagranicą, w tym m.in. z Instytutem Geologii Czeskiej Akademii Nauk, Zarządem Jaskiń Słowackich, Uniwersytetem w Bergen, Instytutem Speleologii Rumuńskiej Akademii Nauk, Uniwersytet McMastera w Hamilton, Instytutem Geologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydziałem Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM.