„Chcemy być liderem na rynku edukacyjnym, skutecznym w realizacji swojej misji
oraz postrzeganym jako najatrakcyjniejsze miejsce do zdobywania wykształcenia oraz pracy naukowej i współpracy badawczej”.
Prof. dr hab. farm. Jacek Sapa
Mariusz Blimel: Jaka jest główna misja Wydziału Farmaceutycznego UJ CM?
Prof. dr hab. farm. Jacek Sapa, Dziekan Wydziału: Misją Wydziału Farmaceutycznego jako części Uniwersytetu Jagiellońskiego jest kształcenie specjalistów i prowadzenie badań naukowych na najwyższym światowym poziomie, tak aby wywrzeć możliwie najkorzystniejszy wpływ na opiekę zdrowotną i gospodarkę. Chcemy być liderem na rynku edukacyjnym, skutecznym w realizacji swojej misji oraz postrzeganym jako najatrakcyjniejsze miejsce do zdobywania wykształcenia oraz pracy naukowej i współpracy badawczej. W świetle tych założeń Wydział w ramach szkolenia przed- i podyplomowego kształci farmaceutów odpowiedzialnych za jakość leków oraz bezpieczne, skuteczne i ekonomiczne ich stosowanie. Podobnie kształcimy również wysokiej klasy profesjonalistów na kierunkach : analityka medyczna i kosmetologia.
M.B.: Czym obecnie Wydział może się poszczycić? Jakie są najważniejsze osiągnięcia?
J.S.: O naszej wysokiej pozycji naukowej i dydaktycznej niewątpliwie mogą świadczyć: wynik ostatniej oceny parametrycznej, w której uzyskaliśmy kategorię A+ oraz ranking „Perspektyw” – od początku lokujemy się na pierwszym miejscu kierunków prowadzonych studiów, tj. – farmacja, analityka medyczna i kosmetologia. W ostatnio ogłoszonym rankingu dyscyplin naukowych Shanghai’s Global Ranking of Academic Subjects (GRAS) lokujemy się jako Uniwersytet Jagielloński na bardzo wysokim miejscu 51-75 w naukach farmaceutycznych. Oczywiście wyniki te stymulują nas do coraz nowych wyzwań w sferze edukacji i badań naukowych. Szczególnie chcemy rozwijać nowe kierunki kształcenia i otworzyć się bardziej na studentów zagranicznych.
M.B.: Mając na uwadze nowe kierunki kształcenia czym możecie się Państwo pochwalić ?
Prof. UJ, dr hab. Marcin Kołaczkowski, Prodziekan ds. strategii i rozwoju: W roku akademickim 2018-2019 Wydział Farmaceutyczny UJ CM otwiera nowy kierunek studiów - Drug Discovery and Development (DDD). DDD to prowadzone wyłącznie w języku angielskim, dwuletnie stacjonarne studia magisterskie. Podstawowym celem kształcenia jest przekazanie absolwentom unikalnych kompetencji integrujących nauki farmaceutyczne z aplikacyjnymi aspektami prac nad nowym lekiem. Dodatkowo, absolwenci mają posiadać również podstawowe kompetencje menedżerskie oraz umiejętności pracy w zespole badawczo-rozwojowym. Aplikacyjnie ukierunkowane wykształcenie akademickie ma służyć przygotowaniu wysokiej klasy specjalistów, zasilających kadry szeroko pojętego sektora farmaceutycznego, innowacyjnego i generycznego, jednostek naukowo-badawczych zajmujących się tematyką prac nad lekiem oraz instytucji regulujących rynek farmaceutyczny. Interdyscyplinarny charakter wykształcenia ma w szczególności predysponować do przyszłego zarządzania procesem odkrywania i rozwoju leków. Wykładowcami są zarówno nauczyciele akademiccy jak i praktycy zaangażowani w badania nad lekiem na różnych etapach jego rozwoju. Aktualnie są to jedyne takie studia w Polsce i Europie Środkowej i, co warto podkreślić, są one bezpłatne dla obywateli Unii Europejskiej. Program został ciepło przyjęty przez naszych współpracowników biznesowych, z których dwoje – Adamed i Selvita, zdecydowało się zostać partnerami strategicznymi kierunku.
M.B.: Jakie obszary i tematy badań naukowych są prowadzone na Wydziale?
Prof. dr hab. Anna Wesołowska, Prodziekan ds. nauki: Badania naukowe prowadzone na Wydziale Farmaceutycznym UJ CM obejmują wszystkie aspekty wiedzy w ramach nauk farmaceutycznych. Poświęcone są one substancjom biologicznie aktywnym izolowanym z roślin i grzybów, a także z ich hodowli biotechnologicznych, tzn. prowadzonych w naczyniach szklanych na specjalnych pożywkach. Takie hodowle stanowią bardzo ważne źródło pozyskiwania naturalnych związków terapeutycznych. Zajmujemy się także poszukiwaniem nowych leków syntetycznych mogących znaleźć zastosowanie w terapii chorób nowotworowych, schorzeń układu krążenia, chorób psychicznych i neurodegeneracyjnych oraz w leczeniu bólu neuropatycznego. Te poszukiwania obejmują: nowoczesne metody, wspomaganego komputerowo, projektowania nowych cząsteczek, ich syntezy chemicznej i biotechnologicznej, szerokie badania ich aktywności farmakologicznej in vitro, a następnie in vivo, na modelach zwierzęcych, a także ocenę właściwości farmakokinetycznych i toksycznych kandydatów na leki. Bardzo istotna działalność naukowa obejmuje opracowywanie i ocenę nowoczesnych postaci leku, o wysokiej jakości i bezpieczeństwie stosowania. Szczególnie istotne są badania dotyczące opracowywania specjalnych postaci leku dla populacji pediatrycznej (dla dzieci).
M.B.: Jakie ważne projekty są lub zostały zrealizowane na Wydziale? Czym możecie się pochwalić?
A.W.: Na Wydziale prowadzone są projekty w ramach współpracy naukowej międzynarodowej i krajowej. Efektem tych badań są międzynarodowe i polskie patenty, a także wdrożenia. Np. przez naszych badaczy został opracowany komputerowy system oceny ryzyka działania kardiotoksycznego leków o nazwie ToxComp, w którym poddaje się ocenie potencjalną efektywność i bezpieczeństwo leków/kandydatów na leki. W 2013 roku technologię tę zakupiła jedna z brytyjskich firm. W ramach współpracy polsko-francuskiej uzyskaliśmy także międzynarodowe zastrzeżenia patentowe nowej metody syntezy związków na fazach stałych, która znacznie rozszerza możliwości otrzymywania nowych związków biologicznie aktywnych. Struktury chemiczne wielu tych nowych cząsteczek i ich zastosowanie terapeutyczne są przedmiotem wielu zgłoszeń patentowych i patentów. Prawa do serii takich związków o potencjale terapeutycznym w leczeniu zaburzeń pamięci została ostatnio zakupiona przez hiszpańską firmę.
M.B.: Współpraca z otoczeniem, gospodarką - jakie są w tej dziedzinie dokonania Wydziału?
M.K.: Wydział od wielu lat jest bardzo aktywny na tym polu. Prowadzimy intensywną współpracę z polskimi i zagranicznymi firmami farmaceutycznymi, takimi jak Adamed, Celon, Neurolixis czy Certara. Przykładem może być bezprecedensowy w skali kraju projekt opracowania nowych kandydatów na lek przeciwpsychotyczny, Projekt ten był multidyscyplinarnym przedsięwzięciem, realizowanym w latach 2008-2013 przez konsorcjum naukowo-przemysłowe, koordynowane przez firmę Adamed, w skład którego weszło kilkudziesięciu naukowców z Wydziału Farmaceutycznego UJCM, Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie i Politechniki Krakowskiej. Projekt ten był dofinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w programie Inicjatywa Technologiczna I. W ramach projektu opracowano i przebadano szeroką grupę, ponad 4 tysięcy związków innowacyjnych, z których najaktywniejsze stały się przedmiotem 5 krajowych i 5 międzynarodowych zgłoszeń patentowych. Kolejnym wartym uwagi tego typu przedsięwzięciem jest projekt „NATCo”, realizowany w latach 2015-2018 we współpracy z Instytutem Farmakologii PAN i firmą Celon, poświęcony opracowaniu nowych kandydatów na leki w terapii choroby Alzhiemera. Projekt był dofinansowany przez NCBiR, w ramach Programu Badań Stosowanych. Ostatnio, udało nam się także, we współpracy z amerykańską firmą biotechnologiczną Neurolixis, opracować nowych selektywnych funkcjonalnie „biased” agonistów receptora 5-HT1A, o niespotykanie wysokiej aktywności przeciwdepresyjnej. Kandydaci na leki, wyselekcjonowani w ramach wyżej wspomnianych projektów, są obecnie dalej rozwijani przy udziale naszych partnerów biznesowych.
M.B.: Współpraca międzynarodowa - jakie są w tej dziedzinie dokonania Wydziału?
M.K..: Pracownicy naukowi Wydziału mają bardzo szerokie kontakty i liczne współprace z zagranicznymi uczelniami i instytutami badawczymi. Dominują tutaj jednostki z Unii Europejskiej, przede wszystkim z Francji i Niemiec, ale mamy także kontakty z instytucjami w Stanach Zjednoczonych, Australii, Tajlandii, Singapurze, czy Arabii Saudyjskiej. Ostatnio nawiązaliśmy także współpracę z uczelniami w Chinach i Japonii. Szczególne miejsce wśród naszych naukowych partnerów międzynarodowych zajmuje z pewnością Uniwersytet w Montpellier, z którym mamy szczególnie intensywną współpracę w wielu obszarach, także na polu wspólnych doktoratów co-tutelle. Pewnym ukoronowaniem tej wieloletniej współpracy było ostatnio nadanie akademickiego tytułu honorowego doktora honoris causa profesorowi Jeanowi Martinezowi, m.in. za wybitne osiągnięcia w zakresie badań nad poszukiwaniem nowych leków. Wydział bierze również aktywny udział w wymianie międzynarodowej studentów i nauczycieli akademickich, szczególnie przy wsparciu programu „Erasmus +”.
M.B.: Co jest obecnie istotne w kształceniu studentów – szczególnie magistrów farmacji?
Dr hab. Agnieszka Skowron, Prodziekan ds. studenckich: W procesie edukacji, w szczególności na kierunkach, które przygotowują do wykonywania konkretnych zawodów, lub definiują przyszłe miejsca pracy, wyzwaniem dzisiejszych czasów, nie jest jedynie przekazanie absolwentom pewnej „porcji” wiedzy, ale przede wszystkich przekazanie im narzędzi do zdobywania tej wiedzy przez całe ich przyszłe życie zawodowe. Dzisiejszy dynamiczny postęp technologiczny w farmacji, medycynie czy kosmetologii sprawia, że jedyne, czego możemy nauczyć naszych studentów to umiejętności poszukiwania informacji, otwartości na otaczający ich świat, a przede wszystkim poczucia, że ich zawodowa przyszłość zależy od nich. Mam nadzieję, że rozstając się z Uniwersytetem są ciekawi świata, życzliwi dla ludzi, dla których i z którymi będą pracować, pełni pomysłów i pasji, a przede wszystkim przekonani o tym, że mają potencjał do tego by osiągnąć do co sobie wymarzą i zaplanują. Nasz program kształcenia jest organizowany w taki sposób, by dać możliwość studentom nie tylko zdobywania wiedzy, ale również rozwijania praktycznych umiejętności, wiem, że farmaceuta w przyszłości, będzie w większym stopniu angażował się w pracę w pacjentem, i jesteśmy obecnie jedynym ośrodkiem w Polsce, który wprowadził na ostatnim roku studiów moduł zajęć integrujących wiedzę z obszaru opieki farmaceutycznej, farmakoterapii, prawa farmaceutycznego i farmacji praktycznej, w większości naszych przedmiotów zawodowych stosujemy metody aktywizujące studentów, zmniejszając liczbę zajęć opartych na metodach podających typu wykłady.
M.B.: Jaką macie Państwo receptę na wysoką jakość kształcenia ?
A.S.: Naszym atutem bez wątpienia jest przynależność do najstarszego, ale jednocześnie bardzo nowoczesnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, możemy czerpać dzięki temu z zasobów całej naszej uniwersyteckiej społeczności. To dzielenie się doświadczeniami i wiedzą w zakresie nowoczesnej dydaktyki, z pewnością ułatwia nam podnoszenie jakości kształcenia. Zachęcamy naszych nauczycieli akademickich do rozwoju własnych kompetencji dydaktycznych, oferując szkolenia i cykliczne spotkania, organizowane m.in. w ramach Tygodnia Jakości Kształcenia, który odbywa się od kilku lat w ramach UJ. Społeczność uniwersytecka naszego Wydziału jest nastawiona na słuchanie wszystkich, głos nauczycieli liczy się tak samo, jak głos naszych studentów. Słuchamy, jedni drugich, rozmawiamy o trudnościach i chwalimy się sukcesami, budujemy społeczność opartą na wzajemnym szacunku i zaufania. Wierzę, że nauczycielom i studentom w takim samym stopniu zależy na tym, aby zajęcia były wartościowe i ciekawe. Od kilku lat organizujemy raz w roku wspólną, publiczną debatę, w której uczestniczą studenci i nauczycieli i zastanawiamy się nad tym co możemy zrobić lepiej, dla przyszłych pokoleń studentów.
M.B.: W jakim kierunku rozwoju, Państwa zdaniem, powinien podążać Wydział, by osiągnąć sukces, rozwijać się i osiągać bardzo dobre wyniki?
J.S.: Kreowanie nowych atrakcyjnych metod edukacyjnych oraz stałe podwyższanie jakości prowadzonych badań naukowych to najbardziej istotne cele, które pragniemy realizować, aby piąć się coraz wyżej. Kluczowe jest również rozwijanie szerokiej współpracy międzynarodowej na poziomie dydaktycznym i badawczym.
A.S.: Nasi studenci są naszym zasobem, dla nich i dzięki nim istniejemy, będziemy więc ich wspierać w odkrywaniu ich pasji, pokazywać ścieżki, których dotychczas nie brali pod uwagę i zachęcać do poszukiwania, ale i refleksji na temat swojej zawodowej przyszłości. A w przyszłości, to oni będą naszymi kolegami z pracy, będziemy z nich dumni, tak jak dzisiaj jesteśmy dumni z naszych absolwentów, rozsianych po całym świecie. Chcemy dać im narzędzia, dzięki którym wymyślą i zaplanują swoją zawodową przyszłość, chcemy otworzyć ich na różnorodność, wyposażyć w wiarę we własne siły. Będziemy rozwijać współpracę z ośrodkami na całym świecie, aby nasi studenci mogli uczyć się od najlepszych i u najlepszych. Słuchamy i podpatrujemy jak uczą farmacji inni, nasz wydział jest członkiem European Association of Faculties of Pharmacy, dzięki czemu mamy szansę uczestniczyć w międzynarodowych projektach edukacyjnych, a ich efekty możemy implementować do naszego procesu dydaktycznego.
M.K.: Na pewno nie możemy zrezygnować z wysokiej jakości, która jest źródłem naszych dotychczasowych sukcesów. W rzeczywistości przynoszącej coraz to nowe wyzwania, trzeba będzie zadbać o warunki do kontynuacji dotychczas skutecznie realizowanych aktywności w zakresie badań naukowych i kształcenia. Naszym celem jest też zwiększenie udziału i roli absolwentów Wydziału także w pozaaptecznym obszarze sektora farmaceutycznego. Jednym z działań, które w tym zakresie podjęliśmy, jest uruchomienie nowego kierunku studiów Drug Discovery and Development. Przedsięwzięcie to wspiera również kolejny strategiczny kierunek rozwoju Wydziału, jakim jest internacjonalizacja.
A.W.: Przyszłość naszej Uczelni, mającej ponad 650-letnią tradycję, i Wydziału zależy od wypadkowej wielu rozwiązań ustawowych oraz działalności w ramach autonomii, która zobowiązuje nas do starania się o coraz lepszą pozycję. Ta pozycja zależy również od dorobku naukowego pracowników Wydziału, ich pasji i szczęścia badawczego. Naturalną koniecznością w badaniach naukowych, na dzień dzisiejszy i przyszłość, jest interdyscyplinarność i innowacyjność pomysłów i realizowanych projektów.
M.B.: Dziękuję Państwu za rozmowę i życzę sukcesów.
